Thời gian qua, tình hình tội phạm mua bán người trên thế giới nói chung và tại Việt Nam nói riêng có những diễn biến phức tạp, với những phương thức, thủ đoạn phạm tội ngày càng tinh vi, đa dạng; có sự câu kết chặt chẽ giữa người mua và người bán, môi giới, dẫn dắt, hình thành đường dây tội phạm liên tỉnh, xuyên biên giới. Thậm chí, có trường hợp bạn bè chơi với nhau lâu ngày, khi cần tiền để chơi bời chúng sẵn sàng lừa đem bán cho kẻ xấu… Thời gian gần đây các đối tượng buôn người không chỉ lừa bán các cô gái nhẹ dạ đi làm gái mại dâm, làm vợ những người tật nguyền mà còn có tình trạng lừa bán các nam thanh niên đưa đi lao động, đi tham gia các ổ nhóm lừa đảo trên không gian mạng hoặc mua bán trẻ sơ sinh, mua bán nội tạng, đẻ thuê...
Tội phạm mua bán người được Liên Hợp Quốc xác định là 1 trong 4 loại tội phạm nguy hiểm nhất, được đưa vào Chương trình phòng, chống tội phạm. Năm 2013 Liên Hợp Quốc đã chọn ngày 30/7 là “Ngày Thế giới phòng, chống mua bán người”. Từ đó ngày 30/7 được lấy như một cột mốc để thế giới quan sát, nhìn nhận về tình hình mua bán người, qua đó nâng cao nhận thức về tình hình của các nạn nhân nhằm thúc đẩy và bảo vệ quyền của họ. Tại Việt Nam, ngày 10/5/2016, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 793/QĐ-TTg, lấy ngày 30/7 hằng năm là “Ngày toàn dân phòng, chống mua bán người”, với mục tiêu huy động mọi nguồn lực, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân tham gia phòng ngừa, ngăn chặn, tiến tới đẩy lùi tội phạm mua bán người trên phạm vi toàn quốc.
Để phòng ngừa với loại tội phạm này, trước hết mọi người cần thận trọng, cảnh giác với những lời hứa hẹn, dụ dỗ tìm việc làm có thu nhập cao trong các công ty, cửa hàng, quán bar, giúp việc trong nước, nước ngoài hoặc lấy chồng nước ngoài giàu có. Tìm hiểu thật kỹ về địa danh, địa điểm, Công ty mà mình dự định đến làm việc và đặc điểm, lai lịch của những người rủ mình đi làm như thế nào. Trước khi đi hãy tham khảo ý kiến mọi người và thông báo, nhắn gửi cho gia đình, người thân biết bạn sẽ đi đâu, đi với ai trước khi quyết định đi làm xa. Nên thường xuyên tìm hiểu để nâng cao hiểu biết, kỹ năng tự bảo vệ, có thể đảm bảo an toàn cho bản thân và giúp cho người thân khỏi bị mua, bán.
Nếu không may trở thành nạn nhân của tội phạm mua bán người, hãy giữ bình tĩnh, khéo léo không để các đối tượng nghi ngờ, tìm cách báo cho gia đình, người thân, cơ quan nhà nước nơi gần nhất hoặc cơ quan pháp luật nước sở tại về tình trạng hiện tại của mình để được hướng dẫn, giúp đỡ giải cứu an toàn. Khi phát hiện hành vi hoặc dấu hiệu nghi ngờ hãy thông báo cho cơ quan Công an nơi gần nhất.Qua tổng kết thực tiễn công tác đấu tranh với các vụ án mua bán người trong thời gian gần đây của Cơ quan Công an cho thấy có những thủ đoạn mà tội phạm thường sử dụng dụ dỗ nạn nhân để thực hiện hành vi phạm tội.
Thứ nhất, các đối tượng mua bán người lợi dụng sự phát triển của công nghệ thông tin sử đụng các trang mạng xã hội: Zalo, Facebook, Viber, Telegram... làm quen, giả vờ yêu đương, kết bạn nhằm môi giới hôn nhân nước ngoài trái phép; lợi dụng quy định về hiến ghép tạng, các đối tượng tìm gặp những nạn nhân khó khăn kinh tế có nhu cầu bán thận, thương lượng mua với giá rẻ, làm giả giấy tờ, con dấu, sau đó, bán cho những người bệnh với giá cao.
Thứ hai, lợi dụng sự quản lý con cái lỏng lẻo của một số gia đình; thông qua các trang mạng xã hội tiếp cận những thiếu nữ ham chơi, đua đòi muốn kiếm tiền nhanh, rủ rê, lôi kéo đi du lịch, làm thuê thu nhập cao..., bằng thủ đoạn này chúng đã lừa nhiều em gái ở các tỉnh đưa về thành phố bán cho nhà hàng, quán karaoke hoặc để tổ chức hoạt động mại dâm, bóc lột tình dục. Trong 6 tháng đầu năm Công an tỉnh Lai Châu đã tiếp nhận tin báo, phối hợp hỗ trợ giải cứu 3 thiếu nữ bị lừa đi phục vụ quán Karaoke ở các tỉnh Cao Bằng, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc
Thứ ba, chúng sử dụng mạng lưới cò mồi đến các địa phương miền núi, vùng sâu, vùng xa dụ dỗ, lôi kéo những người có nhu cầu muốn được đi xuất khẩu lao động với chi phí thấp, hoặc không mất phí, mức lương cao, không yêu cầu học vấn, tay nghề. Sau đó chúng tổ chức làm thủ tục xuất cảnh cho nạn nhân ra nước ngoài. Khi ra nước ngoài, chúng thu giữ giấy tờ tùy thân, bán cho các xưởng sản xuất ở vùng xa để cưỡng bức bóc lột sức lao động; bắt ép tham gia các “ekip” lừa đảo trên không gian mạng với chỉ tiêu phải lừa được “con mồi” thì cho ăn cơm; phải lừa được bạn bè, người thân sang thế chỗ thì mới được về hoặc khi thấy nạn nhân không có giá trị lợi dụng, chúng sẽ đánh đập khống chế nạn nhân gọi điện về gia đình đòi tiền chuộc.
Thứ tư, các đối tượng lập tài khoản mạng xã hội với hình ảnh, tên, địa chỉ giả (nick ảo) để kết bạn làm quen với phụ nữ, trẻ em gái, vờ tán tỉnh yêu đương, hứa hẹn vẽ ra cuộc sống giàu sang ở nước ngoài rồi dẫn họ tổ chức vượt biên sang Trung Quốc, Myanmar, Campuchia… Khi nạn nhân đã ở nơi đất khách quê người, chúng trở mặt ép bán làm vợ, bán vào các ổ mại dâm, các sòng bài hoặc nại ra các khoản phí chúng đã chi để ép, dụ dỗ họ phải mang thai, sinh con để bán lấy tiền trừ nợ.
Nhận diện cơ bản: Các đối tượng thường có lai lịch không rõ ràng, thường dặn dò nạn nhân bí mật không nói với người thân việc mình đi làm xa; chúng vẽ ra các viễn cảnh việc nhẹ lương cao, cuộc sống sung sướng; khi tuyển dụng người lao động chúng không yêu cầu bằng cấp hoặc thạo nghề đối với 3 thiếu nữ Công an Lai Châu đã giải cứu năm 2023 chúng đều cùng thủ đoạn dặn nạn nhân không cần mang tiền, mang quần áo (dễ trốn gia đình) cứ đón xe khách về Hà Nội, đến nơi chúng trả tiền vé xe, nuôi ăn, mua quần áo cho mặc. Sau đó chúng tính giá cắt cổ để nạn nhân phải phục tùng làm việc để trả nợ.
Để không ai bị xâm phạm đến các quyền tự do, quyền con người…bị coi như một món hàng để bọn tội phạm đưa ra trao đổi, mua bán, mỗi người dân hãy cùng hành động vì sự an toàn của cộng đồng. Vì tương lai tốt đẹp của toàn xã hội, hãy tích cực chia sẻ những thông tin cảnh báo tội phạm để tuyên truyền cho những người thân trong gia đình, bạn bè biết và cảnh giác với tội phạm buôn bán người.
Tác giả: PTM
