Để vá "lỗ hổng" này và thiết lập lại trật tự thị trường, Bộ Y tế đang đề xuất một thay đổi mang tính bước ngoặt: tất cả các sản phẩm thực phẩm bổ sung sẽ phải thực hiện thủ tục đăng ký bản công bố sản phẩm thay vì chỉ tự công bố như trước.
Cơ chế tự công bố sản phẩm, vốn được giới chuyên gia đánh giá là kẽ hở lớn, đã tạo điều kiện cho không ít doanh nghiệp lợi dụng để chạy đua sản xuất, kinh doanh thực phẩm giả, kém chất lượng, thậm chí gây hại sức khỏe người tiêu dùng
Thực phẩm bổ sung, một dạng của thực phẩm chức năng, đã chứng kiến tốc độ tăng trưởng chóng mặt, trở thành một trong những lĩnh vực sôi động nhất trong ngành chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên, mặt trái của sự phát triển này là thực trạng không ít doanh nghiệp đã lợi dụng kẽ hở pháp luật về chính sách tự công bố chất lượng để kiếm lời khổng lồ.
Theo quy định hiện hành tại Nghị định 15/2018/NĐ-CP, thực phẩm bổ sung là một trong những nhóm hàng hóa được phép tự công bố sản phẩm. Điều này có nghĩa là doanh nghiệp chỉ cần lập hồ sơ gồm các tài liệu cơ bản như kết quả kiểm nghiệm, nhãn sản phẩm, thông tin thành phần, sau đó gửi đến cơ quan quản lý là có thể đưa sản phẩm ra thị trường mà không cần trải qua thẩm định của cơ quan chuyên môn.
Chính cơ chế này đã khiến hàng nghìn sản phẩm thực phẩm bổ sung được tung ra thị trường mỗi năm, trong đó không ít sản phẩm có dấu hiệu mập mờ về nguồn gốc, công dụng được thổi phồng, thành phần không đúng như công bố, thậm chí lợi dụng để lách luật, hợp thức hóa các sản phẩm tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.
Thống kê từ Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cho thấy bức tranh đáng báo động: cơ quan chức năng đã phát hiện nhiều vụ sản xuất, buôn bán thuốc giả, sữa giả và thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả quy mô lớn. Từ đầu năm đến nay, đã có hơn 34.000 vụ vi phạm được xử lý, bao gồm hơn 8.200 vụ buôn bán hàng cấm, hơn 25.100 vụ gian lận thương mại và hơn 1.100 vụ hàng giả. Các cơ quan đã thu nộp ngân sách Nhà nước hơn 4.897 tỷ đồng, khởi tố hình sự gần 1.400 vụ với hơn 2.100 đối tượng. Điển hình, Bộ Công an đã triệt phá đường dây sản xuất sữa giả tại Công ty Cổ phần Dược quốc tế Rance Pharma và Công ty Cổ phần Dược dinh dưỡng Hacofood Group, thu giữ 84 loại sản phẩm sữa bột và hơn 26.000 lon sữa hồi tháng 4/2025.
Trong bối cảnh đó, đề xuất mới tại Dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định số 15/2018/NĐ-CP của Chính phủ, do Bộ Y tế chủ trì soạn thảo, đã nhận được sự đồng thuận lớn. Đề xuất này yêu cầu tất cả các sản phẩm thực phẩm bổ sung phải thực hiện thủ tục đăng ký bản công bố sản phẩm thay vì chỉ tự công bố như trước. Đây được xem là bước ngoặt quan trọng để thiết lập lại trật tự thị trường, siết chặt chất lượng, bảo vệ sức khỏe người dân và tạo môi trường cạnh tranh công bằng hơn.
Việc chuyển từ tự công bố sang đăng ký bản công bố giúp nâng cao vai trò giám sát của nhà nước ngay từ đầu vào. Tức là, trước khi sản phẩm được đưa ra thị trường, cơ quan có thẩm quyền sẽ kiểm tra các hồ sơ chứng minh chất lượng, thành phần, tiêu chuẩn an toàn thực phẩm và cả tính chính xác của các nội dung công bố. Nếu phát hiện có dấu hiệu không phù hợp, cơ quan quản lý hoàn toàn có quyền yêu cầu chỉnh sửa, bổ sung hoặc từ chối cấp phép. Điều này giúp loại bỏ từ sớm những sản phẩm kém chất lượng, ngăn chặn tình trạng "sống lâu thành thật" khi nhiều sản phẩm dù bị phản ánh tiêu cực nhưng vẫn tiếp tục bán ra thị trường do không có chế tài mạnh xử lý từ gốc.
Một điểm đáng chú ý khác của đề xuất sửa đổi là nhằm làm rõ và phân biệt rạch ròi giữa các nhóm thực phẩm thông thường với nhóm thực phẩm bổ sung có tính đặc thù và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng. Bởi thực tế hiện nay, nhiều sản phẩm tuy được đăng ký là thực phẩm bổ sung nhưng lại sử dụng hình thức quảng cáo như thuốc, làm cho người tiêu dùng nhầm lẫn và tin tưởng thái quá. Điều này không chỉ vi phạm pháp luật về quảng cáo mà còn gây rủi ro lớn nếu người dân sử dụng thay thế cho các biện pháp điều trị y tế chính thống.
Để đảm bảo chất lượng hàng hóa, bảo vệ người tiêu dùng và tránh để thị trường trở thành nơi thử nghiệm cho những sản phẩm trôi nổi, không rõ xuất xứ, không kiểm soát được rủi ro
Tâm An (t/h)
Nguồn : thuonghieucongluan.com.vn
