Ngày 14/08/2023, đồng chí Hồ Đức Phớc, Phó Trưởng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, Bộ trưởng Bộ Tài chính thay mặt Ban Chỉ đạo 389 quốc gia ký ban hành Báo cáo kết quả công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả 6 tháng đầu năm và phương hướng, nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2023. Báo cáo đã đánh giá tình hình buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trên các tuyến biên giới đất liền, tuyến biển, cảng biển, tuyến hàng không, bưu chính quốc tế và các địa bàn nội địa; một số phương thức, thủ đoạn hoạt động nổi lên; công tác tham mưu, chỉ đạo, điều hành, kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn, thông tin, tuyên truyền, phổ biến pháp luật, thi đua, khen thưởng, kết quả phát hiện, bắt giữ, xử lý của các bộ, ngành, lực lượng, đơn vị, địa phương; ưu điểm, tồn tại, hạn chế trong công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả 6 tháng đầu năm 2023; đồng thời đề ra phương hướng và chỉ đạo Ban Chỉ đạo 389 các bộ, ngành, địa phương triển khai thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm về công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong 6 tháng cuối năm 2023.
Trong 6 tháng đầu năm 2023, tình hình dịch bệnh Covid-19 được kiểm soát; nền kinh tế thế giới, khu vực, trong nước dần được phục hồi, lưu lượng hàng hóa xuất nhập khẩu, hành khách, phương tiện vận tải xuất nhập cảnh, quá cảnh qua các cửa khẩu hoạt động bình thường. Nhìn chung, tại thị trường trong nước (trung tâm thương mại, chợ đầu mối, chợ truyền thống, siêu thị, cửa hàng kinh doanh...), các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu được niêm yết giá công khai và giữ ổn định về giá cả; nguồn cung hàng hóa dồi dào, đa dạng, phong phú cả về mẫu mã, chủng loại và chất lượng, đáp ứng đầy đủ nhu cầu của người tiêu dùng và Nhân dân, nhất là trong các dịp tết, lễ, hội… Tuy nhiên, do tình hình chính trị - an ninh - kinh tế thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, giá cả một số mặt hàng như nhiên liệu, năng lượng, kim loại vàng… khó lường, tăng, giảm không ổn định nên tác động, ảnh hưởng không nhỏ đến phát triển kinh tế trong nước.
vụ vận chuyển trái phép 3 tấn ngà voi ngày 01/02/2023 và ngày 06/02/2023.
Tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, không hóa đơn, chứng từ, không rõ nguồn gốc, xuất xứ… trên các tuyến biên giới đất liền, tuyến biển, cảng biển, tuyến hàng không, bưu chính quốc tế và các địa bàn nội địa nhìn chung diễn biến không quá phức tạp, chưa phát sinh điểm nóng nhưng vẫn diễn ra ở hầu hết các tuyến, địa bàn trọng điểm tỉnh, thành phố trên cả nước, với phương thức, thủ đoạn tinh vi, khó phát hiện. Nổi lên là hoạt động mua bán, vận chuyển trái phép hàng cấm như ma túy, pháo nổ, vật liệu nổ, thuốc lá điếu ngoại, động vật hoang dã và các loại hàng hóa khác như xăng dầu, đường cát ngoại, gia súc, gia cầm, sản phẩm gia súc, gia cầm, thực phẩm, vàng, ngoại tệ, hàng tiêu dùng thiết yếu…; hoạt động buôn bán, vận chuyển hàng cấm, hàng lậu, hàng giả, kém chất lượng, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ… trên môi trường thương mại điện tử, dịch vụ bưu chính, chuyển phát nhanh…; hoạt động kinh doanh trốn thuế, gian lận thuế, mua bán, vận chuyển, lưu giữ hàng hóa không có hóa đơn chứng từ, sử dụng hóa đơn, chứng từ giả, không hợp pháp, mua bán trái phép hóa đơn.
Một số phương thức, thủ đoạn buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả thường được đối tượng sử dụng như:
(1) Không khai báo, khai hải quan không đúng với thực tế hàng hóa, tuyến đường của lô hàng; nhập khẩu hàng hóa không đáp ứng điều kiện tiêu chuẩn, quy chuẩn;
(2) gia cố hầm chứa, khoang chứa bên trong các phương tiện vận tải hàng hóa, trà trộn, cất giấu hàng lậu vào hàng hóa nhập khẩu chính ngạch để lọt qua sự kiểm soát của các lực lượng chức năng;
(3) lợi dụng thời tiết, địa hình trên các tuyến biên giới, tuyến biển, đường mòn, lối mở, sông, suối trên biên giới…, đối tượng thuê người dân ở khu vực biên giới vận chuyển trái phép hàng hóa; sử dụng trang thiết bị hiện đại hoặc trang bị vũ khí nóng để chống trả lực lượng chức năng khi bị bắt giữ;
(4) lợi dụng hoạt động quảng cáo, giới thiệu sản phẩm qua sàn thương mại điện tử, thông qua các trang mạng xã hội… để kinh doanh hàng giả, hàng lậu, hàng không rõ nguồn gốc, hàng kém chất lượng…; lợi dụng các chợ truyền thống, hộ kinh doanh, cửa hàng tạp hóa, kiot… để trà trộn, bày bán công khai cả hàng thật, hàng giả, hàng lậu, hàng không rõ nguồn gốc, hàng kém chất lượng…; lợi dụng hoạt động của doanh nghiệp để tổ chức phát hành, mua bán trái phép hóa đơn; lợi dụng hoạt động vận chuyển, lưu thông hàng hóa trong nội địa, gửi hàng qua đường bưu điện, chuyển phát, xe khách để trà trộn hàng thật, hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ, nhập lậu với nhiều loại hàng hóa khác nhau;
(5) thông qua các dịch vụ bưu chính, chuyển phát nhanh, hàng hóa quà biếu, hàng phi mậu dịch để cất giấu, ngụy trang, mua bán, vận chuyển hàng cấm, hàng lậu; lợi dụng thực hiện nhiệm vụ trên các chuyến bay quốc tế để nhận, vận chuyển hàng cấm; thông qua hoạt động tạm nhập, tái xuất để vận chuyển hàng hóa có giá trị cao từ nước ngoài vào Việt Nam; lợi dụng thời gian chờ tái xuất hàng hóa đi nước thứ ba để tráo đổi các loại hàng hóa có giá trị thấp hơn nhằm trục lợi…
Trong 6 tháng đầu năm 2023, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia ban hành nhiều văn bản và chỉ đạo Ban Chỉ đạo 389 quốc gia chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương quán triệt, triển khai thực hiện. Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia tham mưu Trưởng Ban Chỉ đạo 389 quốc gia chỉ đạo Ban Chỉ đạo 389 quốc gia các bộ, ngành, địa phương quán triệt, thực hiện các nghị quyết, chỉ thị, công điện, kế hoạch, văn bản chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia về công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả; phối hợp Ban Chỉ đạo 389 các bộ, ngành, địa phương chủ động xây dựng kế hoạch, chỉ đạo, đôn đốc, hướng dẫn và thành lập các thành lập đoàn kiểm tra liên ngành phối hợp kiểm tra công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả…; tổ chức tuyên truyền, phổ biến pháp luật, giáo dục phòng ngừa, ngăn chặn buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, công tác thi đua, khen thưởng… Ban Chỉ đạo 389 các bộ, ngành, tỉnh thành phố chỉ đạo các lực lượng, đơn vị trên toàn quốc phát hiện, bắt giữ, xử lý 66.049 vụ việc vi phạm (tăng 22,10% so với cùng kỳ năm 2022). Trong đó, phát hiện, xử lý 2.219 vụ mua bán, vận chuyển hàng cấm, hàng lậu (giảm 9,72% so với cùng kỳ); 61.057 vụ gian lận thương mại, gian lận về thuế (bao gồm kinh doanh, tàng trữ trái phép hàng cấm, hàng nhập lậu; tăng 20,61% so với cùng kỳ); 2.773 vụ hàng giả, vi phạm sử hữu trí tuệ (tăng 174,01% so với cùng kỳ); thu nộp ngân sách nhà nước hơn 6.560 tỷ đồng (tăng 76,23% so với cùng kỳ); khởi tố hình sự 1.166 vụ, 1.610 đối tượng.
Trên cơ sở đánh giá những ưu điểm đã đạt được, tồn tại hạn chế của Ban Chỉ đạo 389 các bộ, ngành, địa phương, dự báo tình tình thời gian tới, để nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong 6 tháng cuối năm 2023, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia yêu cầu:
Đối với Ban Chỉ đạo 389 các bộ, ngành, địa phương:
(1) Tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm các văn bản chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia về công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả;
(2) bám sát phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả năm 2023 của Ban Chỉ đạo 389 quốc gia (Báo cáo số 10/BC-BCĐ389 ngày 06/03/2023); kết luận của Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia tại Hội nghị tổng kết công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả năm 2022 (Thông báo số 39/TB-VPTT ngày 06/03/2023 của Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia); kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang, Trưởng Ban Chỉ đạo 389 quốc gia tại Hội nghị giao ban công tác quý I năm 2023 (Thông báo số 179/TB-VPTT ngày 17/05/2023 của Văn phòng Chính phủ);
(3) tiếp tục rà soát, kiến nghị xử lý khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả; (4) chủ động xây dựng kế hoạch, phương án đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại phù hợp với tình hình và yêu cầu nhiệm vụ.
Đối với Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia:
(1) Đôn đốc, hướng dẫn Ban Chỉ đạo 389 các bộ, ngành, địa phương thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các văn bản chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia về công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả;
(2) tổng hợp phương thức, thủ đoạn mới, nhận diện những vấn đề phức tạp, nổi cộm về buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, kịp thời tham mưu Ban Chỉ đạo 389 quốc gia chỉ đạo xử lý;
(3) tham mưu Trưởng Ban Chỉ đạo 389 quốc gia tổ chức các hội nghị giao ban quý III năm 2023 và tổng kết công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả năm 2023; ban hành và chỉ đạo các bộ, ngành, tỉnh, thành phố thực hiện Kế hoạch cao điểm công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024.